อควาโปนิกส์ 'Aquaponics' เลี้ยงปลาสวยงามร่วมกับปลูกผัก!
เลี้ยงปลาสวยงาม ร่วมกับ ปลูกผัก โดยไม่ใช้ดิน อควาโปนิกส์ (Aquaponics) หรือ การเลี้ยงสัตว์น้ำ และ ปลูกผักโดยไม่ใช้ดิน เปลี่ยนของเสียจากปลา ขี้ปลา น้ำเสีย มาเป็นธาตุอาหารพืช เพื่อใช้ในการปลูกพืชผักที่ปลอดสารพิษ ...
อควาโปนิกส์ 'Aquaponics'
สวัสดีครับเพื่อนๆ พี่น้องคนรักปลาทุกท่าน วันนี้ขอนำข้อมูลดีๆ ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงมาฝากกันนะครับ ตามกระแสการดูแลสุขภาพ ที่กำลังได้รับความนิยมบริโภคผักปลอดสารพิษกันมากขึ้นเรื่อยๆ กับธุรกิจการปลูกผักปลอดสารพิษ ก็นิยมมากขึ้นตามไปด้วย
ดังนั้น สำหรับคนรักปลาอย่างพวกเรา ไหนๆ ก็เลี้ยงปลาสวยงามกันอยู่แล้ว ต้องเปลี่ยนน้ำปลากันบ่อยๆ ต้องปล่อยทิ้งน้ำเสียถ่ายน้ำทิ้งโดยเปล่าประโยชน์
ลองหันมาใช้น้ำอย่างประหยัดคุ้มค่า ปลูกผักไร้ดิน บนตู้ปลา โดยใช้ระบบน้ำหมุนเวียน เพื่อบำบัดน้ำให้ปลาในตู้กันดูบ้างไหม? ได้ประโยชน์หลายด้านไปพร้อมๆกัน ได้เลี้ยงปลาสวยงาม และได้ปลูกผักไว้กิน ด้วย "อควาโปนิกส์" ( Aquaponics )
อควาโปนิกส์ คืออะไร?
อควาโปนิกส์ (Aquaponics) คือศาสตร์ใหม่ กระแสใหม่ที่กำลังได้รับความนิยมสำหรับคนรักปลา ผู้ที่ชอบเลี้ยงปลาสวยงาม ซึ่งมักจะคุ้นเคยกับการปลูกพืชน้ำต่างๆ ในระบบบ่อกรอง บ่อบำบัด
แต่มาระยะหลังๆ เริ่มมีการผสมผสานเทคโนโลยีที่ดีที่สุด ของแนวทางและหลักการของระบบการปลูกพืชไร้ดิน ไฮโดรโปนิกส์ hydroponics มาผสมผสานกันอย่างลงตัว โดยใช้ของเสียจากปลาที่ผสมอยู่ในน้ำ มาหมุนเวียนใช้ร่วมกับจุลินทรีย์ต่างๆ เพื่อเปลี่ยนของเสียให้เป็นธาตุอาหารที่ผักต้องการ เพื่อใช้เป็นอาหารของผักแทนปุ๋ย
ภาพ ตู้ปลาอควาโปนิกส์ โดย
aquaponicsusa.wordpress.com
ปรากฏว่าประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี จึงเป็นอีกทางเลือกใหม่ สำหรับการปลูกพืชผักไว้กินเองในครอบครัว หรือจะปลูกผักในระบบใหญ่กับบ่อเลี้ยงปลาขนาดใหญ่ ในรูปแบบเชิงการค้านั่นเอง
หลักการทำงานของ อุปกรณ์ อควาโปนิกส์ ทำงานอย่างไร?
ขอเล่าหลักการง่ายๆ แบบคร่าวๆ ของ ระบบอควาโปนิกส์ ทำงานอย่างไร นะครับ คือ ระบบอควาโปนิกส์ จะมีกระบวนการทำงานเป็น 3 ส่วนประกอบสำคัญ
คือ ระบบเลี้ยงปลา(ในที่นี้คือตู้ปลา) ,ระบบปลูกผัก(แยกส่วนออกต่างหาก วางบนตู้ปลา) และ ระบบแสงสว่าง เพื่อการสังเคราะห์แสงของพืช (ใช้แทนแสงแดด ในกรณีปลูกผักในที่ร่ม หากปลูกผักกลางแจ้ง ไม่ต้องใช้ระบบไฟก็ได้)
ภาพ ระบบการทำงาน อควาโปนิกส์ โดย
diyaquaponicsguide.com
หลักการทำงาน เริ่มต้นจากปลาที่เลี้ยงไว้ ขับถ่ายของเสียออกมาเป็นแอมโมเนีย (NH3) (ซึ่งแอมโมเนียที่ละลายในน้ำจะเป็นพิษต่อปลา และ พืชผักก็ยังไม่สามารถดูดกินเป็นอาหารได้)
แต่เมื่อสูบน้ำ ปั๊มน้ำ หรือใช้กาลักน้ำ ดูดน้ำไปหมุนเวียนไหลผ่านไปยังระบบปลูกผัก ซึ่งทำหน้าที่เป็นระบบบ่อกรอง บำบัดทางชีวภาพที่มีพวกแบคทีเรีย หรือ จุลินทรีย์ที่ชื่อว่า Nitrosomonas ที่อาศัยอยู่ตามรูพรุนของวัสดุปลูกต่างๆ จะใช้แอมโมเนียเป็นแหล่งอาหาร เพื่อเปลี่ยนสภาพแอมโมเนียให้กลายเป็นสารประกอบไนโตรเจนอีกชนิดคือ "ไนไตรท" หรือ Nitrite (NO2)
ซึ่ง ไนไตรท ก็ยังเป็นพิษต่อพืชผักและปลา อีกอยู่ดี จนเมื่อถึงกระบวนการของการเปลี่ยนไนไตรท ให้กลายเป็น ไนเตรต หรือ Nitrate โดยแบคทีเรีย หรือ จุลินทรีย์ที่ชื่อว่า Nitrospira
ภาพ ตู้ปลาอควาโปนิกส์ โดย
aquaponics.ie
ซึ่ง ไนเตรต นี่แหล่ะ เป็นสารประกอบที่เป็นธาตุอาหารสำคัญในการปลูกพืชทุกชนิด ผักจึงนำไปใช้เป็นอาหารในการเจริญเติบโตได้ และกลายเป็นน้ำที่มีคุณภาพดีขึ้น เกิดเป็นการรักษาสมดุลในระบบนิเวศตามธรรมชาติระหว่างผักและปลา สิ่งเดียวที่ใส่เข้าไปในระบบก็คือ "อาหารปลา" เท่านั้น
ชนิดของพืชผักที่ปลูก ในระบบอควาโปนิกส์
พืชผักต่างๆ ที่นิยมปลูกในระบบปลูกพืชไร้ดิน ซึ่งสามารถเติบโตได้ดี โตเร็วกับระบบปลูกพืชไร้ดิน มีหลายชนิด ได้แก่ ผักสลัดต่างๆ ทุกชนิด ผักเรดโอ๊ก กรีนโอ๊ก ผักฉ่อย ผักโขม ผักกาดหอม ผักกาดก้านแดง ผักร็อกเก็ต ไม้ประดับต่างๆ รวมถึง มะเขือเทศ พริก และพืชผักสวนครัวต่างๆ
ภาพ: ตู้ปลาอควาโปนิกส์ โดย
play-with-water.ch
ข้อดี ของระบบอควาโปนิกส์
จะเห็นว่า การปลูกผัก เลี้ยงปลาสวยงาม ด้วยระบบอควาโปนิกส์ เป็นแนวทางใหม่ของการปลูกพืชผักร่วมกับการเลี้ยงปลาได้อย่างน่าสนใจ ไม่ต้องรดน้ำต้นไม้ ไม่ต้องใส่ปุ๋ย เพียงแค่ให้อาหารปลาและควบคุมระบบให้สมดุล ซึ่งเป็นการบำบัดคุณภาพน้ำ ให้สามารถนำน้ำเสียจากการเลี้ยงปลา มาหมุนเวียนน้ำกลับมาใช้ได้อีก จึงช่วยให้การใช้น้ำได้อย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์สูงสุด เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ภาพ: ตู้ปลาอควาโปนิกส์ โดย
aquaponichowto.com
สำหรับระบบอควาโปนิกส์ ในโพสนี้ เป็นการเล่าถึงเรื่องราวของกระแสการปลูกผักบนตู้ปลา แบบเพียงคร่าวๆ พอให้ทำความรู้จักในเบื้องต้น พอให้เห็นภาพรวมก่อนนะครับ ซึ่งรายละเอียดเชิงลึกต่างๆ จะทยอยตามมาอีกเรื่อยๆ โปรดติดตามเรื่องราวของ อควาโปนิกส์ Aquaponics ในตอนต่อไปนะครับ
